ކާށިދޫ ގާ ވެސް އަގުބޮޑު ތާރީޙެއް ވެއެވެ

  ކާށިދޫ ! މި ނަން އަޑު އިވުމުން ކޮންމެ ދިވެސްސެއްވެސް އެއީ ރަސެއްގެ ނަމެއްކަން ގަބޫލު ކެރެއެވެ. ނަމަވެސް އެންމެނަކީ ކާށިދޫ އާގުޅޭ ގޮތުން މާގިނަ މައުލޫމާތު ތަކެއް ލިބިފައިފާ ބައެއްނޫން ކަން ގަބޫލުކުރަމެވެ. ނަމަވެސް މިލިޔުން ކިޔާލުން ކާށިދޫ އާގުޅޭ ގޮތުން ގިނަމައުލޫމާތު ތަކެއް ލިބިގެން ދާނޭހެން މިލިޔުން ފަރުމާކެރެވޭތޯ އަޅުގަނޑު ވަރަށް މަސައްކަތް ކުރާނެކަމުގެ ޔަގީންކަން މިލިޔުން ކިޔާ އެންމެނަށް އަޅުގަނޑު ދެމެވެ.

  ކާފު އަތޮޅުގެ ފެށުން ކަމަށްވާ ކާށިދޫއަކީ ރާއްޖޭގެ ނިސްބަތުން ބަލާއިރު ބޮޑު ރަށެކެވެ. އެގޮތުން ކާށިދޫ ވަނީ ރާއްޖޭގެ ރަށްތަކުގެ ތެރޭން 5ވަނަ އަށް އެންމެ ބޮޑު ރަށުގެ ސަރަފް ހޯދާފައެވެ. އަދި އެރަށަކީ ކާފު އަތޮޅުގެ އެންމެ ބޮޑު ރަށް، އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ރަށްވެސް މެއެވެ. އަދި ވަރަށް ފާހަގަ ކޮއްލެވޭ ކަމެއް ކާށީދޫ އަށް ލިބިގެން ވެއެވެ. އެއީ ރާއްޖޭގެ ރަށް ތަކުގެ ތެރޭން މަދު ރަށެއްނޫނީ މާ ކަނޑުގާ އަތޮޅާ ވަކިން އުފެދި ފައެއްނުވެއެވެ. ކާށިދޫ އަށް ވަނީ އެސަރަފް ވެސް ލިބިފައެވެ. އޭގެ އިތުރުން ކާށިދޫގެ އިރަށާ، އުތުރަށް އޮންނަ ދެ ކަނޑު ވެސް ނިސްބަތް ވަނީ ހަމަ ކާށިދޫ އަށެވެ. ކާށިދޫ ބޮޑު ކަނޑު، ކާށިދޫ ކުޑަ ކަނޑު މިގޮތަށެވެ.

  މީގެ އިތުރުން ކާށިދޫ އަކީ ގާމަތި ރަށެއްކަމުން ރާއްޖޭގެ މަދު ރަށެއްގެ ބަޔަކަށް ފެންނަ މަންޒަރެއް ކަމަށްވާ ފުޅަނގި އުދުހިފާ ރަށަށް އަރާ މަންޒަރު ބަލާލުމަކީ ކާށިދޫގެ ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށް ލިބިފަވާ ސަރަފެކެވެ. އަދި ފުއްޓަރަށް މާކަނޑުން ރާޅު މުގުރާ ކާށިދޫ އަކީ ޗަކަ ބިން ބޮޑު ރަށެއް ކަމުން ކުއްޅަވައް، ކަނޑޫ ފަދަ ގަސް، ގަސް ކާށީދޫ ގައި ހެދިފައި ވެއެވެ. އަދި ކަންޒު ކަނހަބަކީ ވަރަށް ގިނައިން ކާށިދޫގަ އުޅޭ ޖަނަވާރެކެވެ. ރާއްޖޭގެ ރަށް ތަކުގެ ތެރޭއިން ކަންޒު ކަހަނބު، އެންމެ 5ރަށުގަ މެނުވީ އާލާވާ އެއްޗެއް ނޫންކަމަށް ދިރާސާކުރާ މާހިރުން ބުނެއެވެ. 

  އެކަނި ވެރި ރަށެއްގެ ގޮތުގަ އުފެދިފައިވާ ކާށިދޫ އަކީ ރާއްޖޭގެ ތާރީހުން އިނގޭ ގޮތުގާ 1800ގެ އަހަރު ތަކުން ފެށިގެން ވެސް މީހުން ދިރިއުޅެމުން އަންނަ ރަށެކަމެށެވެ. މުސްސަނދި ސަގާފަތެއް ލިބިފއިވާ ކާށިދޫ ގެ ރައްޔިތުން ޒަމާނުއްސުރެ ކުރަމުން އަންނަ މައިގަންޑު މަސައްކަތަކީ ދަނޑު ވެރި ކަމެވެ. ނަމަވެސްމީގެ 30 ނުވަތަ 40 އަރުކުރިން ކާށިދޫގާ ދަރުކޮށުން، އުވަދެވުން، ފަންގިވިނުން، ރޯނުވެށުން، ރާއެރުން، އަދި މަސްވެރިކަން ފަދަ އެތަކެއް މަސައްކަތް ތަކެއް ވަނީ ކާށިދޫގެ އަދުގެ މުސްކުޅި ރައްޔިތުންނާ އޭ ގެ ކުރީގެ ކާށިދޫގެ ކާބަފައިން ކޮއްފައެވެ. ނަމަވެސް މިޔަދުގެ ޖީލާހަމަޔަށް، އަދުގެ ތަހުޒީބާ ކުރިއެރުން އައުމުގެ ސަބަބުން ކާށިދޫގެ އިހުގެ ގިނަ މަސައްކަތް ތަކެއް ވަނީ އުވިގޮސްފަ އެވެ. ނަމަ ވެސް މި ފަހަކަށް އައިސް އަނެކާ ވެސް ފަންގިވިނުން ވަނީ އާންމު ވެފައެވެ.

  ކުރެވޭ މަސައްކަތަކުގެ އިތުރުން ކާށިދޫ އަކީ އީދު ކުޅިވަރު ތެރޭގަ ހިމެނޭ ބޮޑުބެރު، ތާރަ، ލަނގިރި، މާރި ނެރުން އަދި ދަފިނެގުން ފަދަ އެތައް ބައިވަރު ކުޅިވަރު ތަކެއް ކުޅެ އުޅުނު ބައެވެ. އަދި ދީނީ ގޮތުން މާލޫދު ކިޔުން ފަދަ ކަންތައްތައް ވެސް ވަރަށް ފުރިހަމަޔަށް ކޮށް އުޅުން ބައެކެވެ. ނަމަވެސް މާލި ނެރުން އަދި ބޮޑު ބެރު ފިޔަވާ އެހެން ކަންތައްތައް މިހާރު ވަނީ ވަރަށްމަދުވެފައެވެ. ބައެ ކަން ކަން މުޅިން އުވިގެން ގޮސްފައޭ ބުނުމުން އެއީ މުޅިން ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ.

  ރާއްޖޭގާ ޒަމާނުއްސުރެ ކިޔާ އުޅޭ ވާހަކަތަކެއް ކަމައްވާ އަރާމަގު ދޮންކަމަނަ ވާހަކަ އަދި ދޮންމޮހޮނު ވާހަކަ ވެސް ނިސްބަތްވާ ރަށަކީ ކާށިދޫއެވެ. ނަމަވެސް އޭގެ އެއްވެސް ހެއްކެއް މިދަދު ކާށިދޫގާ ދެއްކެންނެތުމީ ކާށިދޫގެ ޒަމާންވީ ތާރީޙެއް ނެތުމޭ ބުނެކަމެއް ނޫނެވެ. ސަބަބަކީ ކާށިދޫ އިން އިޙްޒަމާނުގައި މީހުން އުޅެފައި ވާ ބިނާއެއް ވަނީ ފެނިފައެވެ. މީގެ ގާތްގަނޑަކަށް 10 ވަރަކަށް އަހަރު ކުރިން ފެނުން މި ބިނާއަށް ކިޔާއުޅެނީ "ކާށިދޫ ތަރާގަނޑު" އެވެ. ބުނެވޭގޮތުގާ އެތަނަކީ ރާއްޖެއިން ފެނުން އާސާރީ ތަންތަނުގެ ތެރޭން އެންމެ ފަހުން މީހުން "ބުޑިސްޓުން" ރާއްޖޭގަ އުޅުން ކަމަށް ލަފާކުރެވޭ ތަނެވެ.

  ކަންކަން މިހެން ހުރި އިރު މިހާރު އުފެދޭ އެންމެ ބޮޑު ސުވާލަކީ ކާށިދޫގެ މި އާސާރީ ތަންތަނާ މުސްސަނދި ސަގާފަތް އަންނަން އޮތް ޖީލު ތަކަށް ފޯރާނެ ބާއޭ؟ މީ ވިސްނަން ޖެހިފައިވެ ކަމެއް، ކާށިދޫގެ ކޮންމެ މީހަކީ ކާށިދޫ އަށް ނިސްބަތް ވީތީ ފަހުރުވެރިވާ މީހަކައް ވަމާ! ކާށިދޫގެ މާދަމައަށް ވިސްނާ މީހަކަށް ވަމާ!